LİDER: DR. DEVLET BAHÇELİ
“Sevgide serbestlik, saygıda mecburiyetvardır.”
Lider Dr. Devlet BAHÇELİ
Prof. Dr. Hakan AKDAĞ(Mersin Üniversitesi)
Dr. Devlet Bahçeli, 1948 yılında, Fettahoğullarıolarak bilinen geniş bir Türkmen ailesinin mensubu olarak Osmaniye'de doğdu. İlköğreniminiOsmaniye'de, ortaöğrenimini İstanbul'da, üniversite öğrenimini ise Ankaraİktisadi ve Ticari Bilimler Akademisinde tamamlamıştır. 1967 yılında Ankaraİktisadi ve Ticari ilimler Akademisinde öğrenci iken Ülkü Ocağı kurucusu veyöneticisi, 1970-1971 yıllarında Türkiye Millî Talebe Federasyonu GenelSekreterliği görevlerinde bulunan Dr. Devlet Bahçeli, bir yandan da aktifolarak Ülkücü Harekette yer alırken, diğer yandan da ilmi alandakiçalışmalarını devam ettirmiştir. 1972 yılından itibaren Ankara İktisadi veTicari İlimler Akademisi ve bağlı Yüksekokullarda İktisat Bölümü asistanı,1970'li yıllarda Ülkücü Maliyeciler ve İktisatçılar Derneğinin (ÜMİD-BİR), ÜniversiteAkademi ve Yüksekokullar Asistanları Derneğinin (ÜNAY) kurucularından ve GenelBaşkanlarındandır. İyi derecede İngilizce bilen Dr. Devlet Bahçeli, GaziÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde iktisat doktorası yapmış ve aynıüniversitenin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Politikasında AnaBilim Dalında 1987 yılına kadar öğretim üyeliği görevini sürdürmüştür. “Türk-İslamâlemi, Türkiye ve dünya ekonomisi, Türk tarihi ve dış politika” konularıyla yakinenilgilenen Dr. Devlet Bahçeli, Başbuğ Alparslan Türkeş tarafından göreveçağırılması üzerine 17 Nisan 1987 tarihinde üniversitesindeki öğretim üyeliğigörevinden istifa ederek 19 Nisan 1987 tarihinde yapılan Milliyetçi ÇalışmaPartisi Büyük Kurultayında parti yönetimine seçilmiş ve Genel Sekreterlikgörevine getirilmiştir. Günümüze kadar, Milliyetçi Çalışma Partisi veMilliyetçi Hareket Partisi kadrolarında Genel Sekreterlik, Genel BaşkanYardımcılığı, Merkez Yürütme Kurulu Üyeliği, Merkez Karar Kurulu Üyeliği, GenelBaşkan Başdanışmanlığı görevlerinde bulunan Dr. Devlet Bahçeli, MilliyetçiHareket Partisinin 6 Temmuz 1997 tarihli 5'inci Olağanüstü Kongre sonrasında MilliyetçiHareket Partisi Genel Başkanı görevini üstlenmiştir. 21, 23, 24, 25, 26 ve 27.Dönemde Osmaniye milletvekilliği ve 57. hükûmette Devlet Bakanı ve BaşbakanYardımcılığı görevini yürütmüştür.
Dr.Devlet Bahçeli’nin liderlik niteliği üzerine belirli görüş ve açıklamaların yeralacağı bu yazıya geçmeden önce “liderlik” kavramına bakarsak; bir kişininproblem çözme, karar verme, vizyon ve strateji geliştirme, iletişim kurma,takım çalışmasını teşvik etme gibi bir dizi becerileri etkili kullanarakgrubundaki insanların motivasyonunu ve başarımını artırmak suretiyle belirlibir hedefe ulaşmak için çaba harcamasıdır. Ayrıca “Gönüllü olarak iş gördüren ve başkalarıvasıtasıyla hedeflerine ulaşmaya çalışan” olarak da ifade edilebilen liderlik, yöneticilikile asla karıştırılmamalıdır. Bu kavram çerçevesinde kişiliğin oluşmasında vedünyaya bakış açısının belirlenmesinde içinde yaşanılan toplumun öğretileriyanında ülke ve dünya genelinde meydana gelen siyasi, sosyal, ekonomik vb.gelişmelerin de belirleyici unsurlar olduğunu söylemek yanlış olmaz. 20. yüzyılıngelişmeleri ve zamanın şartlarında ülkenin ve toplumun gelişmesine katkısağlamın yanında sorunların çözümünde de gereken cesaret ve fedakârlığı dagöstermek, liderlere has biz özellik olduğu söylenebilir. Belirtilen yıllariçinde dünyada ve Türkiye’de meydana gelen olaylar ve bu olaylara karşısındasergilenen davranışlar kişiliğin, özellikle de liderlik vasıflarının ortayaçıkmasında etkili olacağı söylenebilir. Tabii içinde bulunulan zaman veşartların yanında aile ortamı, eğitim öğretim hayatı ve sahiplenilen davada beraberyol arkadaşlığı yapılan kişiler de liderlik vasıflarının şekillenmesinde önemlibir yere sahiptir. Özellikle Başbuğ Alparslan Türkeş ile Dr. Devlet Bahçeli’ninüstlenmiş oldukları misyon çerçevesinde Dr. Devlet Bahçeli’nin: “Merhum Türkeş Bey yolundan hiçdönmemiştir. Hiçbir menfaat vaadine aldanmamıştır. Satanlardan, korkanlardan,yılanlardan, yorulanlardan, ilk zorlukta vazgeçenlerden hiç olmamıştır. Buvasfıyla partimizin kurucu liderliğini onurla sahiplenmiştir. O, inanmış vedavasına sevdalı bir yürekti. O, Türkiye'nin en çalkantılı devirlerindeistikrar ve ümit ışığıyla çevresini aydınlatmıştı. Ona gönül ve vefa borcumuzziyadesiyle fazladır. İki eseri olan Milliyetçi Hareket Partisi ve ÜlküOcakları da kutlu varlığını, mutlak devamlılığını, Türk milletine hizmet aşkınısonuna kadar sürdürecektir." ifadeleri de bu durumu ortaya koymaktadır. Dr. DevletBahçeli’nin eğitim öğretim hayatına bakıldığında akademik kimliğinin yanındaher zaman Ülkü Ocakları Eğitim ve Kültür Vakfı vurgusu yapması, “…Ülkü Ocakları hepimizin yetiştiği irfanmektebi, iffet ve irade menkıbesidir…” ifadesi de bunun en güzel örneğidir. Bu kapsamda Dr. DevletBahçeli, siyasi olarak Milliyetçi Hareket Partisinin Genel Başkanı olmanınyanında dünyada hiçbir ülke ve toplumda görülmeyen Ülkü Ocakları gibi birteşkilatın, yani Ülkücü Hareketin de lideridir.
Günümüz liderlik olgusunun geldiği noktada,lider: “Öğrendikleri beceriler ve deneyimlerin yanı sıra sahipoldukları doğal ve eşsiz yetenekler sayesinde çevrelerinde olumlu değişimlermeydana getirebilen, insanlara ilham verebilen, yenilikçi uygulamalarıyla farkyaratabilen, girişimci kişiliközellikleri ve ileri görüşlü olmaları sayesinde risk alabilme ve sınırlarızorlayabilme becerilerini de sergilerler. Öz güven ve dürüstlük, liderlerineylemlerindeki kararlılığın nüveleridir. Bu tanımlama çerçevesinde Dr. DevletBahçeli’nin; “…Ömrümü verdiğim, 47 yılının her zerresinde bulunmaktan şeref ve onurduyduğum davamı dünyevi hiçbir menfaate değişmem, değişmedim…" ifadeleriöz güven, dürüstlük ve kararlılık bağlamında liderlik vasıflarınınkarşılığıdır. Hızlı/etkili birdeğişim/gelişim yaşadığımız 21. yüzyıldaki son gelişmelerle birlikte liderlikkavramının meta liderliğe doğru evrildiği görülmektedir. Meta liderlik, streslive karmaşık durumlarda bireylerin harekete geçirilmesi adına donanımlı ve öz güvenliliderin, bilgi ve becerilerinden hareketle iç görülerini düzenleyipbütünleştirmesi ve daha da kullanışlı duruma getirerek roller üstlenmesisürecidir. Meta liderlerin farklı düşünme ve farklı davranma eğilimleri vardırve onlar, kendilerine atfedilen rollerinden fazlasını sergilerler. Şüphe vebelirsizlikleri ortadan kaldırarak etrafındakilerin güvenini kazanırken hedefedoğru ortak hareket için gerekli psikolojik zemini hazırlarlar. Heyecan vericive anlaşılır söylemlere sahiptirler. Başkalarının inanç ve değerleriyle empati kurabilirler.Çevrelerinde algıladıklarını kendi inançlarıyla bütünleştirirler. Butanımlamayı günümüz koşullarında ele almak gerekirse dünyada ve Türkiye’de son10 yılda meydana gelen gelişmelere bakıldığında Dr. Devlet Bahçeli’ninyaklaşımı ve politikaları da 21. yüzyıl lider vasıflarının olduğugörülmektedir. 2010 yılı sonrası Türkiye ve dünyada meydana gelen gelişmeleredeğerlendirildiğinde, Türkiye’nin yakın coğrafyasında Arap Baharı olarakadlandırılan olayların olması ve Dr. Devlet Bahçeli’nin 29 Temmuz 2012tarihinde basın mensupları ile yapmış olduğu toplantıda; “..Endişeyletakip ediyoruz ki, Arap Baharı diye takdim ve servisi yapılan kaos ve isyandalgasının boyu ve çapı gittikçe genişlemektedir. 17 Aralık 2010 tarihindeTunus’tan esmeye başlayan başkaldırı rüzgârı, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’yı limelime etmiş, deyim yerindeyse taş üstünde taş bırakmamıştır. Komşu coğrafyalarTunus’tan yayılan ateş topuyla yanmış, yakılmış ve yıkılmıştır. İstikrarsızlıkve düzensizlik halleri ülkeleri alabora etmiş, yüzyıl önce çizilen haritalartekraren belirlenmek üzere küresel emperyalizmin masasına serilmiştir…” ifadeleri sadece kendi toplumu için değil, dünya milletleriiçin de gerekli hassasiyete sahip, meta-liderlik sürecine uygun olduğugörülmektedir. Dünyada ve ülkede yaşanan ekonomikkrizler, toplumsal sorunlar, kaynakların giderek azalması, çatışmalar, savaşlarve hastalıklar gibi olumsuzluklar içerisinde pek çok liderlik türünün sahipolduğu nitelikleri bir araya getirerek bütünleştiren, merkeziyetsiz biryaklaşım olarak meta liderlik, oluşumun iç ve dış kaynaklarını bir arada tutan,sosyal paydaşlar arasında bir bağ oluşturan, otorite üzerinde etki sahibi olanbir yaklaşımdır. Meta liderlerin teknolojiyi iyi kullanmaları ve sosyal ağlarıngücüne inanmaları beklenen bir durumdur. Bireyleri harekete geçirmekapasiteleri oldukça yüksektir ve bu sayede güven oluşturma becerilerigelişmiştir. Meta liderlerin kendilerine atfedilen rollerin dışına çıkarakinisiyatif kullanma becerileri gelişmiştir. Farklı düşünme ve farklı davranmaeğilimleri sayesinde kitlesel dönüşümler yaratma olanaklar fazladır. Vizyoneryapıları sayesinde öngörülerini gerçekleştirmek için paydaşlarını hareketegeçirmeleri, operasyonel kararlarını geniş katılımlı kararlar alarakdesteklemeleri sayesindedir. Türkiye Cumhuriyeti açısından Dr. Devlet Bahçeli Cumhuriyettarihimizi üç döneme ayırmıştır. Birincidönemi Atatürk’ün Türk milliyetçiliğini, devletin kuruluş felsefesi olarakbenimsediği ve uyguladığı dönemi kapsamaktadır. Bu dönem 1938 ile 1950 yıllarıarasında uygulanan ve adeta Türk milliyetçiliğine savaş açan bu ara dönemi deiçermektedir. 1946 yılında çok partili siyasi hayatageçişiyle birlikte Türkiye Cumhuriyeti kuruluş süreci olan birinci dönemitamamlamıştır. Cumhuriyet’in ikinci dönemi olarak 1946 yılından sonrakiyıllarda çok partili siyasi hayatına geçişle birlikte Türkiye Cumhuriyetidemokrasisini darbelere rağmen olgunlaştırmış, gelişim sürecini perçinlemiş,gücünü pekiştirmiştir. Üçüncü dönemi olarak ifade ettiği Cumhurbaşkanlığı HükûmetSistemi kapsamında özerklik ve federatif yapılı başkanlık sistemi taleplerinekarşı yaptığı çağrı ile Cumhur Başkanlığı Hükûmet Sistemine geçişi sağlayarakCumhuriyet’in kuruluş felsefesine uygun, üniter devlet yapısının korunmasınaöncülük etmiştir. Dokuz Işık’ta Başbuğ Alparslan Türkeş’in savunduğu millîdemokrasi ilkesine dayanmaktadır. Türk milleti büyük, öğrenmeye değer zenginbir tarih ve devlet felsefesine sahiptir. Türk milleti tarih boyunca ve üç kıtaüzerinde yayılan cihan devletleri kurmuş, bu devletleri kurarken de kendidevlet felsefesinden ve öz kültüründen ilham almıştır. Bu ileri görüş veyapılanma çerçevesinde Dr. Devlet Bahçeli; ““İnanıyorum ki çok değil, yakın bir zamaniçinde siyasetimize yön veren milliyetçilik ve demokrasi ilkelerini birbütünlük ve program dâhilinde uygulamamız hâlinde, Türkiye’nin mumla aradığıdayanışma ve bütünleşme sancıları kesinkes dinecektir. Biz parti olarak hemCumhuriyet’in kuruluş felsefesinin savunucusu hem de siyasetin toplumsalmerkezi olduğumuzu söylerken motivasyonumuzun ikmal kaynağı burasıdır.” ifadesiile de bu sistemin öncü lideri olma özelliğini almıştır.
Buönemli değişim ve gelişme ışığında Türkiye’nin son 50 yıldır mücadele ettiğiterör olaylarının ülke içindeki yansımaları, 15 Temmuz 2016 darbe kalkışması,küresel salgın ve etkileri, siyasi krizler, savaşlar ve Türkiye, doğal afetlerve 21. Yüzyıl Türkiye Vizyonu vb. durumlara yönelik Dr. Devlet Bahçeli’ninyaklaşımında meta liderlik göstergelerinin olduğu görülmektedir. Teröre veterör örgütlerine karşı gösterilen değişmez ve ilkeli tavır, ciddi anlamdaTürkiye’nin karşılaştığı 15 Temmuz Darbe Girişimine gösterilen ilk karşı çıkış,toplumsal sorunlara yönelik çözüm yolları, küresel sorunlara, savaşlara karşıbelirlenen politikalar ve iç siyasette izlenecek politikanın şifrelerininbelirtildiği; “Önce ülkem ve milletim, sonra partim ve ben anlayışımız buinanmışlığın tezahürüdür. Biz tutarlıyız, ilkeliyiz, dürüstüz ve ahlakınburcuyuz.” ifadesi ile belirtilmiştir. Milliyetçi Hareket Partisi resmî İnternetsayfasında da 1999-2023 yılları arası Lider Dr. Devlet Bahçeli Beyefendi’ninkonuşma metinleri yer almaktadır. Belirtilen bütün bu hususlara ait görüşlerkonuşma metinleri içinde yer almaktadır. Meta liderlik bağlamında konuşmalarıngenel özelliği gündemi değerlendirme ya da gündeme ayak uydurma değil, günümüzve gelecek bağlamında gündemi belirleme içeriklerinin yer aldığı görülecektir. Kadim Türk tarihi liderlik örnekleriyledoludur. Mete Han, Attila, Tomris Hatun, Sultan Alp Arslan, Fatih Sultan MehmetHan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve daha nice isimler, Türk devletlerine ve Türkmilletine tarihte yön vermiş liderler arasındadır. Türk tarihi boyunca liderlerkendi dönemine ve kendinden sonra gelecek nesiller için nasihatname ya da hedefbelirten öğütler bırakmışlardır. Orhun Abideleri için anlam/mana ve mesaj neise Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk adlı eserinde de aynı ruh ve heyecanbulunmaktadır. Devlet ve milleti için kararlı adımlar atan, ferasetli,adaletli, cesur, fedakâr, korumacı, değerlerine sırt çevirmeyen, en çetinşartlar altında bile hedeflerine ulaşma gayretini ve başarısını sergileyen: Dr.Devlet Bahçeli tarafından hazırlanan İnsanlığın Huzuru adlı eser de bu anlamda Türktarihi içerisindeki yerini almıştır. Dr. Devlet Bahçeli; “ İnsanlığın Huzuru isimlieserimizin yepyeni bir ufuk açacağına, hem toplumsal huzurumuza hem de insanlıkhuzuruna müstesna bir katkı sağlayacağına yürekten inanıyorum. Nitekim huzuriçin varız, huzuru sağlamak için mücadele ediyoruz, etmeye de devam edeceğiz.”ifadeleri de bunun en güzel örneğidir.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Baysal,H. & Saygın, M. (2022). Meta liderlik. İşletme yönetiminde meta yaklaşımlariçinde (H. Baysal & M. Saygın, Ed.). Ekin.
https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/hayati/mhp/Devlet_Bahceli.html
Saygın,M. (2020). Yönetmek-yöneticiler ve yönetici adayları için öneriler. Morena.
Yıldırım,H. (2018). Kuruluşunun 50.Yılında Milliyetçilik, Demokrasi ve Milli İdare Sisteminde MHP. Türk Akademisi(Siyasi, Sosyal, Stratejik Araştırmalar Vakfı – TASAV) Yayınları.