Uluslararası Diplomasi Bakımından Liderlerin Kişisel İlişkilerinin Önemi
Fatih OĞUZ
Almanya, Donald Trump’un yeniden ABD Başkanı seçildiği güne denk gelenhükûmet krizi sonucu erken seçim dönemine girmiş bulunuyor. Olaf Scholz’unbaşbakan olduğu ve trafik lambası koalisyonu olarak adlandırılan Alman hükûmetikendi içinde derinleşen anlaşmasızlığa daha fazla direnemedi. Anlaşılan buçatışma Rusya-Ukrayna Savaşı’nın merkez oluşturduğu küresel çaptaki enerji,finans, demografi, jeostrateji ve jeopolitik gerilim ve kriz hattı tarafındanbeslenmekte. Olaf Scholz’un uluslararası diplomasideki kurmayları Kovid-19döneminde henüz yüksek sesle dile getirilmeyen lakin Rusya-Ukrayna Savaşısonrası ivme kazanan bir eleştiri ile karşı karşıya kaldı. Emekli Alman diplomatlarınınveya düşünürlerin kendi deyimleriyle kadim Alman hariciye geleneklerine uygundavranılması ve diplomaside mutlaka iletişim kanalların açık tutulmasıgerektiğini vurguladılar. Aynı zamanda diplomasi veya dış politika alandayetkili olanların başka ülkelere dönük değerler dayatan ve üsttenci tavırla terbiyeetmeye çalışan tutum ve davranış içerisinde olmaması gerektiğini her fırsattasöylemekteler. Ayrıca bu tutum ve davranışın beraberinde getirdiğimemnuniyetsizlik ve gerilim, ülkeler arasında iletişimi sağlayabilecek veyakrizi yönetebilecek kişisel ilişkiler de etkisiz hâle getirildiğinde,kemikleşebileceğini ve sorun içerisinden yeni sorunlara neden olabileceğikonusunda varsayımlarda bulunuyorlar. Bu nedenle erken seçime giden Almanya’da enyoğun tartışma konusu kurulacak olan yeni hükûmetin yeni dönemde diplomasiyönetimi ne olacağı yönünde ilerlemekte. Seçim sonrası hükûmeti kurması için Hristiyandemokratların lideri Friedrich Merz ve partisi en güçlü aday olarak yerinealmaktadır. Merz’in başbakanlığında bir Almanya başta uluslararası diplomasiolmak üzere yeni dönem ile eş güdüm hâlinde yürüyeceği öngörülmekte. ABKomisyonu Başkanı ve AlmanHristiyan demokratlar geleneğinden gelen Ursula vonder Leyen 7 Kasım 2024 tarihinde sosyal medya platformu olan „X“ platformundaTürkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile gerçekleştirdiği buluşma sonrasıpaylaştığı mesajında mealen Cumhurbaşkanıyla buluşmaktan duyduğu memnuniyeti, Türkiyeile AB arasında daha güçlü bir iş birliğinin oluşması hem müşterek olarakyaşanan bölgeye hem de iki halka da yarar sağlayacağını (X, 2024) ifade ederekyoğun çalışmalar içerisinde olunması gerektiğini vurgulamakta. Bundan mülhemdünya siyasetinde etkin olan ülkeler 2025 yılında daha görünür ve kişiselözelliklerini öne çıkaran liderleriyle belirleyici olmaya çalışacaklardır.Diplomaside liderlerin kişisel özelliklerinin ehemmiyeti tarih içerisindebirçok kez kendisini göstermiştir. Von der Leyen’ın açıklamasından daanlaşılacağı üzere AB ve onun çekici kuvveti olan Almanya için önümüzdekiaylarda Türkiye ile var olan ilişkilerinin geliştirilmesi söz konusu. Uluslararasıilişkiler uzmanı Nora Müller bu hususu şöyle açıklar: „”Ülke ya da taraflararasındaki gerilim ve itimatsızlık ne kadar büyük olursa, sistemin herdüzeyinde kişisel ilişkilere gereken ilginin gösterilmesi de o kadar önemli hâlegelir.” Adenauer ve de Gaulle, Kissinger ve Zhou Enlai ya da Kohl ve Gorbaçovörneğinde olduğu gibi, kişisel ilişkiler ve hatta bazı durumlarda taraflararasındaki dostluk diplomatik gayretlerin başarıya ulaşmasında önemli yertutmuştur.“ (Müller, 2022)
Nora Müller’in işaret ettiği husus otoriteleşme veya tek adam yönetimiendişesinden kaynaklanan korkularla çağdaş siyasi kurumlardan uzak tutulmayaçalışılıyor. Karizmatik lider profilinden ziyade daha çok program veya yönetimeksenli siyaset cazibeli hâle getirilmek isteniliyor. Hâlbuki bu denklemlerçağımızın siyaset felsefesine uygun olarak eşgüdüm hâlinde tutulması mümkün. Yeterki ülke liderleri risk alarak atacakları adım ile dünyamızda var olan krizlerinönüne geçebilsinler veya hafifletmelerine öncü olsunlar.
Kaynakça
Müller, N. (2022). Gesprächskanäle offenhalten. T. Bunde, & B. Frankeiçinde, Die Kunst Der Diplomatie (s. 120). Berlin: Ullstein.
X. (2024, Kasım 07).https://x.com/vonderleyen/status/1854513439105851647/photo/1 adresinden alındı