KARDEŞİZ,TEK VÜCUT, TEK BİR MİLLETİZ!
Doç. Dr.Nasrullah UZMAN*
Kahramanmaraş’taki depremlerden sonra sosyal medyada gündemolan bu fotoğraf, Türk dünyasının birlik, beraberlik, dirlik ve dostluk sembolüolarak hafızalara kazınmıştır. Simgesel olarak Türk dünyasının Türkiye’yeuzattığı el olarak tarihe geçmiştir. Sadece bu fotoğraf hakkında saatlercekonuşulabilir, sayfalarca yazılabilir. Bu fotoğraf, Türk dünyasınındostluğunun, kardeşliğinin, kucaklaşmasının en güzel örneği olarak müstesna biryere sahiptir. Yeryüzünde bu fotoğrafı görüp de duygulanmayan, gururlanmayan,umutlanmayan ve mutlu olmayan Türk yoktur. Fotoğrafın öyküsü hepimizinhafızasında canlıdır: Azerbaycanlı Server Beşirli, Türkiye’deki depremzedelereulaştırılmak üzere imkânları ölçüsünde elbise, yorgan, döşek gibi eşyalardanoluşan yardım malzemelerini aracına doldurmuş, bağımsızlığımızın vekardeşliğimizin sembolü kutlu bayrağımızı da arabasına çekerek toplamamerkezine gitmek üzere Bakü caddelerinde yola düşmüştür. “Arabam eski olsa dakalbimiz temiz ve zengin. Kardeş ülkemize yardım etmek bizim borcumuz.” diyenBeşirli, Nemrut’un yaktırdığı ateşe karşı Hz. İbrahim için ağzında bir damla sutaşıyan karınca misali tavrını belli etmiştir. Beşirli’nin şahsında Azerbaycanve Türk dünyası, Türkiye ile bir ve beraber olmuştur.
Esasen Kahramanmaraş’taki deprem felaketinin hemen ardındanaralarında Amerika, Almanya, Avusturya, İngiltere, Fransa, Güney Kore, İsviçre,İtalya, Japonya, Kuveyt, Libya, Macaristan, Pakistan, Romanya, Rusya ve Tunusda olmak üzere birçok ülke Türkiye’ye yardım elini uzatmıştır. Hatta RusselCrowe, David Beckham, Michelle Morrone, Prens William, Madonna ve Brian Maygibi sanat ve spor dünyasından pek çok yabancı isim deprem sebebiyle yürütülenTürkiye’ye yardım kampanyasına destek olmuştur. Türkiye’nin çağrısı ile yabancıarama-kurtarma ekipleri enkaz çalışmalarına katkı sağlamıştır. Son nefesiniülkemizde veren Meksikalı kurtarma köpeği Proteo’nun nezdinde hayvandostlarımız da arama-kurtarma çalışmalarında onlarca insanın hayatınınkurtarılmasına yardım etmiştir. Türk milleti, zor gününde kendisine uzatılanyardım elini elbette hiçbir zaman unutmayacaktır. Bu yardımların her birideğerli ve önemlidir. Fakat Türkiye’ye esas yardım eli Türk dünyasındanuzatılmıştır. Bu felaket, Türk dünyasının birlik ve beraberliğinin önemini birkez daha göstermiştir. Kahramanmaraş merkezli ikiz depremler, 20 milyonkilometrekarelik bir coğrafyada, 300 milyondan fazla nüfusa sahip Türkdünyasına bir kez daha bir ve beraber olmanın önemini, “Dost kara günde belliolur.” atasözünün anlamını, dostluğun ve kardeşliğin gücünü göstermiştir. Nasılki Türkiye, ihtiyaç hâlinde Türk dünyasına derhâl ve cömertçe yardım eliniuzattıysa Türk dünyası da yaşanan deprem felaketi sonrasında aynı şekilde Türkiye’ninyanında olmuştur. Anadolu Ajansının hazırladığı aşağıdaki görsel, 8 Mart 2023tarihi itibarıyla depremlerin ardından Türk dünyasının Türkiye’ye gönderdiğinakdî ve ayni yardımları göstermektedir.
Türkiye’nin yardımına ilk koşan ülkeler Türk DevletleriTeşkilatına üye olan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan ile TürkDevletleri Teşkilatına gözlemci olarak katılan Macaristan, Türkmenistan veKuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olmuştur. Türk Devletleri Teşkilatı’nın afetinilk gününden itibaren arama kurtarma ve insani yardım faaliyeti olarak Türkiye’yeverdiği destek, sadece maddi olarak değil, manevi olarak da son derece önemlive anlamlıdır. Bu destek, Türkiye’nin yaralarının sarılması, acılarınındindirilmesi ve üzerindeki enkazın kaldırılması sürecini hızlandıracaktır.
Türk Devletleri Teşkilatı, Azerbaycan’ın girişimiyle, 16Mart 2023 tarihinde Ankara’da “Afet-Acil Durum Yönetimi ve İnsani Yardım”temasıyla olağanüstü toplanmıştır. Türkiye’nin ev sahipliğindeki toplantıya Azerbaycan,Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Macaristan ve Kuzey KıbrısTürk Cumhuriyeti tam kadro katılmış, her bir ülke devlet ve hükûmet başkanıdüzeyinde temsil edilmiştir. Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları,toplantı sonrasında Türkiye’deki deprem felaketi, Türk dünyasındaki ve dünyagenelindeki gelişmeler hakkında bir bildiri yayımlamışlardır. Bu bildirininTürkiye’deki depremlerle ilgili bölümünde şu ifadeler geçmiştir:
- TürkDevletleri Teşkilatı Devlet Başkanları;
- 6 Şubat 2023’te binlerce kişinin hayatına mal olan,binlerce kişinin yaralanmasına ve ağır bir tahribata yol açan depremlersebebiyle Türkiye’ye en derin taziyelerini yinelemiş;
- Depremlerden ağır şekilde etkilenen bölgelere derhâlyardım eli uzatmaları sebebiyle Üye ve Gözlemci Devletlerin halklarına, ayrıcadiğer ülkelere ve uluslararası kuruluşlara/platformlara şükranlarını ifade etmiş.
- Türkiye’deki yıkıcı depremleri müteakiben, Türk DevletleriTeşkilatı Üye ve Gözlemci Devletlerinin ivedi müdahalesini ve arama kurtarmaekiplerinin hızlı bir şekilde konuşlandırılmasını takdir etmiş.
- Birleşmiş Milletler tarafından Türkiye için Deprem AcilYardım Çağrısı yapılmasını ve Avrupa Birliği Komisyonu ile İsveç AB KonseyiBaşkanlığı tarafından Türkiye ve Suriye’ye küresel desteği seferber etmek üzereortaklaşa düzenlenecek bir Uluslararası Bağış Konferansının duyurulmasınımemnuniyetle karşılamış.
- Afetler karşısında arama kurtarma ekiplerinin hızlıkonuşlandırılmasının yanı sıra insani yardımın süratle ulaştırılmasının öneminivurgulamış.
- “Türk Dünyası 2040 Vizyonu” doğrultusunda Türk DevletleriTeşkilatı bölgesinde ve dünya genelinde doğal afetlerin önlenmesi, bunlaramüdahale edilmesi ve üstesinden gelinmesi için ikili ve çok taraflı iş birliğive koordinasyonun gerekliliğini vurgulamıştır.
Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları, Türkdünyasındaki ve dünya genelindeki gelişmelere dair birçok kararın alındığı aynıbildiride yine Türkiye’deki depremlerle ilgili aldıkları şu kararlarıbildirmişlerdir.
1. Depremlerin ardından toparlanma ve yeniden inşaçabalarında Türkiye ile dayanışma içinde olduklarını.
2. Üye ve Gözlemci Devletlerin yanı sıra tüm dünyadan diğerülkeler ve uluslararası teşkilatlar/platformlar tarafından görevlendirilen acilmüdahale ekipleri tarafından afeti müteakip yürütülen özverili arama vekurtarma operasyonlarını takdirle karşıladıklarını ve aralıksız çabalarıyla çoksayıda hayat kurtaran ekiplere şükranlarını sunduklarını.
3. Türk Devletleri Teşkilatı Üye ve Gözlemci Devletlerinin ulusaltıbbi kurtarma ekipleri arasında iş birliğini güçlendirmeye ve ortak kapasitegeliştirme faaliyetlerinde bulunmaya hazır olduklarını ifade ettiklerini.4.Depremden etkilenenlere ihtiyaç duyulması hâlinde ve duyulduğu zamanda insaniyardım sağlamaya devam etmeye hazır olduklarını yinelediklerini.
5. Avrupa Birliği Komisyonu ve İsveç Konsey Başkanlığıtarafından 20 Mart 2023 tarihinde Brüksel’de ortaklaşa düzenlenmesi planlananUluslararası Bağışçılar Konferansı’na üyelerini katılmaya teşvik ettiklerini.
6. Meydana gelebilecek olası afet ve acil durumlardaihtiyaçların etkili, eş güdümlü ve zamanında karşılanması amacıyla TürkDevletleri Teşkilatının ulusal afet yönetim makamları arasındaki iş birliğiningüçlendirilmesi konusunda mutabık kaldıklarını ve bu bağlamda ilgili makamlaraKazakistan Cumhuriyeti’nin Türkistan şehrinde düzenlenecek olan Türk DevletleriTeşkilatı 10. Zirvesi’ne kadar “Türk Devletleri Teşkilatı Sivil KorumaMekanizmasının Kurulmasına İlişkin Anlaşma”nın imzalanması talimatı verdiklerini.
7. Afet sonrası ihtiyaç değerlendirmesinin, etkilenenbölgelerin toparlanması ve yeniden inşası süreci boyunca Türkiye’ye desteğinisürdürmede uluslararası toplum için iyi bir referans noktası oluşturacağınıkaydettiklerini; bu çabaların “Daha İyi Bir Dünyayı Yeniden İnşa Et ve EnerjiVerimliliği” ilkelerine dayandırılması arzusunu/kararlılığını memnuniyetlekarşıladıklarını; Türk dünyasında daha dirençli, sürdürülebilir ve yeşilkalkınmanın önemini vurguladıklarını ve akıllı şehirlerin kamu mallarınınyeniden canlandırılmasındaki özel rolünü kabul ettiklerini kabul ve beyanetmişlerdir.
Bu kararlar ve daha fazlası 16 Mart 2023 tarihinde Ankara’daTürk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları tarafından Azerbaycanca, Kazakça,Kırgızca, Türkçe ve Özbekçe olarak imzalanmıştır.
Anlaşılacağı üzere 6 Şubat 2023 tarihli ikiz depremlerinardından Türk dünyası acıda, sevinçte, kederde ve hüzünde bir ve beraberolduğunu göstermiş, Türkiye’nin acısını paylaşmış, tek yürek ve tek vücut olarakhareket ettiğinde her türlü zorluğun üstesinden gelebileceğini kanıtlamıştır. Dost ve kardeş ülkelerin, gönül coğrafyamızın birliği, dirliği vedostluğu, dün olduğu gibi bugün de milletimizin en büyük gücü ve dayanağıdır.Türk dünyasının her bir ferdi, ihtiyaç hâlinde herzaman bir diğerinin yanında olacaktır. Şairin de dediği gibi “Bilmeyen öğrensin, duymayan duysun! Kardeşiz, tek vücut,tek bir milletiz.”
KAYNAKÇA
Anadolu Ajansı, bk. https://www.aa.com.tr/tr
Türk Devletleri Teşkilatı, Bkz. https://www.turkicstates.org/
“Türk Devletleri Teşkilatı Olağanüstü Zirvesi AnkaraBildirisi”, Bkz. https://www.turkicstates.org/assets/pdf/haberler/ankara-bildirisi-2851-168.pdf
*Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü. E-posta:nasrullah.uzman@hbv.edu.tr