Politik Reklamlarda Propaganda Göstergeleri: 2000 Yılı Sonrası MHP Reklamları Üzerine Bir Analiz
Bilgehan GÜLTEKİN
Onur TOS
1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Politik reklam, seçim dönemlerinde kampanya odağında şekillenen, parti, lider ve adayların tanıtım faaliyetlerinde ve projelerin vatandaşlara aktarımında kullanılan bir siyasal iletişim faaliyetidir (Doğan ve Altıntaş, 2015: 35). Bir diğer ifadeyle iktidar olmak amacıyla parti, lider ve adayların iletişim faaliyetlerini siyasal anlamda yürüttükleri, seçim sürecine öznellik yükledikleri, stratejiler geliştirdikleri ve propagandalarını yayma fırsatı buldukları siyasal iletişim faaliyetlerini kapsamaktadır (Göker ve Alpman, 2010: 33). Politik reklamlar, içerdiği propaganda faaliyetlerinin niteliğine göre pozitif özellik taşıyabileceği gibi negatif özellikler de taşıyabilmektedir. Politik reklamların negatif özellik taşıdığı türler; doğrudan saldırı ve karşılaştırma, imalı aktarım ve paylaşım şeklindedir (İrak ve Taşçıoğlu, 2017). Pozitif yöndeki politik reklamlarda ise seçmenlerin algılarına doğrudan projelerle, temel sorunların çözümü ve giderilmiş sorunların aktarılmasıyla ilgili bilgilerin paylaşıldığı propaganda faaliyetleriyle çıkılmaktadır.
Seçim zamanlarında parti, lider ve adaylar zafer kazanabilmek amacıyla belli konular üzerine yoğunlaşarak politik reklamları kullanmaktadır. Bu konulardan bazıları ülke içindeki politik durum, ülke dışındaki konular, sağlık hareketleri, eğitim optimizasyonu, işveren ve işçi sorunları, ekonomi-politik ve yoksulluk şeklindedir (Aydın ve Süslen, 2018: 153-154). Politik reklamlar içerisinde işlenen bu konuların, seçmenlerin zihninde akılda kalıcılığını sağlamak amacıyla, gerek kitle iletişim araçlarında gerek sosyal medyada sık tekrarlardan yararlanılmaktadır (Balcı, 2006: 141). Parti, lider ve adayların politik reklamlardan propaganda amacıyla yararlanma düzeylerini ise bilgi iletişim teknolojileri (BIT) belirlemekte, aynı zamanda fikirlerin, ideolojilerin yansıtılma biçimleri amaca ulaşmada yararlı olabilmektedir (Okmeydan, 2018: 4325).
Politik reklamlardan parti, lider ve adaylar daha çok seçim zamanlarında yararlanmaktadır. Bu kapsamda propaganda özelliği taşıyan politik reklamlar direkt olarak seçmenlerin zihnine mesaj göndermek amacıyla yayınlanmaktadır (Şeker ve İşleyen, 2012: 331). Bu yayınlarında uygulanan propaganda faaliyetiyle halkın zihnine seslenmenin yanında parti, lider ve adaylar aynı zamanda seçmeni de belirli bir kalıba sokmaya ve istenen yönde oy verme davranışında bulunmaya yönlendirmektedir (Topbaş, 2018: 92). Bu çerçevede politik reklamlarda parti, aday ve lider tarafından uygulanan propaganda faaliyetinin pozitif iletişimle desteklendiğini, birçok halkla ilişkiler faaliyetini kapsadığını ve ortaya sunulan gerçekliği bu yolla en makul düzeye çıkarılmak istendiğini söylemek mümkündür (Vodinalı ve Çötok, 2015: 502).
Politik reklamlarda kullanılan propaganda ne anlam ifade etmektedir sorusuna yanıt vermek çalışma açısından önem taşımaktadır. Doğan’a göre propaganda (2017: 34-35); seçmenlere ideolojinin benimsetilmeye çalışıldığı, faaliyetlerin aktarıldığı, oy verme davranışının ve eyleme geçirmenin sağlandığı faaliyetlerdir. Bununla birlikte parti, lider ve adaylar seçim dönemlerinde seçmenlerden aldıkları oyları artırmak amacıyla propaganda faaliyetinden yararlanmaktadır. Bryder’a göre propaganda ise (2008: 102); ikna unsurunu da içeren alan parti, lider ve aday hakkında temel düşüncelerin bu yolla kurulmaya çalışıldığı, politika ve düşüncelerin yayılmasının ve seçmen zihninde algılamanın pozitif yönde olmasının beklendiği içerikleri kapsayan faaliyetlerdir. Bu doğrultuda propaganda faaliyetlerinin başarıya ulaşması için belli süreçleri takip etmesi gerekmektedir. Lilleker (2013: 225) bu süreçleri aşağıdaki gibi sıralamaktadır.
Propaganda seçmeni, okuyucuyu ve/veya kitleyi temel almalı ev sadece yazınsal tür özelinde kalmamalıdır. Temel prensiplerimizi sorgulamamızı sağlamalı, ön yargılardan arınmamızı desteklemeli ve üzerine kurulan konularla ilgili olarak çatışma ortamına zemin hazırlamalıdır.
Eylem temelli olarak seçmen, okuyucu ve kitle zihninde olumsuz izleri ve olumlu deneyimleri yansıtabilmeli, değişim olanağına fırsat tanımalıdır.
Seçmen, okuyucu ve kitleyi sadece etkilemeye çalışmakla yetinmemeli, aynı zamanda kamusal alanı besliyor ve desteksiz de hareket edebilme özelliğinde olmalıdır.
Seçmen, okuyucu ve kitlenin harekete geçme noktasındaki davranışını göz ardı etmemeli, kolektif olmalı ve bütün detayları göz önünde bulundurmalıdır.
İkna olgusuna, görsel içerik zenginliğine ve simgesel aktarıma yer vermeli, nitelikli kullanım ve aktarım koşullarını sağlamalı, basit ve anlaşılır iletişim yoluyla faaliyetleri destekleme politikası gütmelidir.
Parti, lider ve aday tarafından kullanılan propaganda olgusu aynı zamanda birçok tekniğe de sahiptir. Burns ve arkadaşları (1982: 252) bu teknikleri; olumsuz nitelemede bulunma, parlak sözler kullanma, güzel üslup tarzı sergileme, transfer olgusundan yararlanma, temel bilirkişiden (referanstan) hileli bir şekilde yararlanma, tanıklık etme, kesin olmayan ifadelere yer verme, kart oluşumu sağlama, tren optimizasyonundan yararlanma, korku ögesini ön plana çıkarma ve özdeşim kurma olarak sıralamaktadır. Bununla birlikte Türk tarihine yön vermiş üstat olarak anılmış Kâşgarlı Mahmud’un da bu teknikleri özümsediği ve faaliyetlerinden bu tekniklerden yararlandığı belirtilmektedir (Çifci ve Yıldırım, 2012).
Propaganda kavramına kaynaklık eden birçok olgu bulunmaktadır. Toğrul’a göre (1995: 133) bu kaynaklar; ideoloji olgusu, devlet yapılanması, sosyal mit özellikleri, ekonomi-politik ve gerçekleşen olayladır. Bunun yanı sıra propaganda kaynaklarının temelinde propaganda türleri de şekillenmektedir. Propaganda türleri; beyaz, gri, kara, iç, dış, siyasal, askerî, kültürel, ekonomik, stratejik ve taktik, takviye amaçlı, karşı şeklindedir (Avcı, 2018; Alan, 2015; Armağan, 1999). Buna ek olarak Chomsky ve Herman (1998: 9) kitle iletişim araçlarının süje olarak imge sunumuna önem verdiği ve mesajları algılara yönlendirdiğini savunan evet maksimizasyonunu ön plana çıkaran bir propaganda türü olduğunu da belirtmektedir.
Teknikler belli başlı özellikler taşımakta temel odak noktaları ise kitle hareketi sağlamak yönündedir. Bu çerçevede Geçikli’ye göre (1992: 268) propaganda tekniklerinin ve türlerinin ortak noktaları şu şekildedir:
Tek yönlü iletişimi benimser ve taraflı tutum sergiler.
Seçenek konusunda kısıtlıdır, istekler doğrultusunda katarım yapar.
Abartı sanatına çokça başvurur, durumların iyi bir şekilde aktarılması ve dürüstlüğün ön plana çıkarılması her zaman önemsenmez.
İkna olgusunu ön plana çıkarır, bunun için sık tekrar kullanır,
Bilinçli hareket etme sonucunda sürdürülen bir faaliyettir, kitle hareketini önemser.
Yapıcı olabildiği gibi, yanıltma eylemine de neden olabilmektedir.
Belirli amaç ve hedefler odağındaki bilgilerin aktarılmasına kaynaklık etmektedir.
Günümüzde siyasal iletişim odağındaki propaganda çalışmaları, geçmiş dönemlere nazaran daha kısıtlıdır. Bunun yanı sıra yapılan çalışmalar gerek bilimsel gerek saha anlamda kitle iletişim araçları destekli, amaç ve hedef odaklı, belgelerin açıklanması, söylem analizi ve hedef kitle odağındadır (Damlapınar ve Balcı, 2014). Bununla birlikte yapılan birçok politik reklam çalışmasında, söylem analizinin ve gösterge bilim odağındaki çalışmaların ön plana çıkarıldığı görülmektedir (Akyüz ve Kazaz, 2015: 208). Bu çalışmada ise politik reklam incelemesi içerik analizi yöntemiyle yapılmakta ve dokümanlardan elde edilen veriler ışığında alanyazına farklı bir bilimsel çalışma katılmaya çalışılmaktadır.
2. METODOLOJİ
2.1.Araştırmanın Konusu ve Amacı
Araştırmanın konusu, 2000 yılı sonrası Milliyetçi Hareket Partisi politik reklam videolarında, propaganda göstergeleridir. Araştırmanın amacı ise; Milliyetçi Hareket Partisinin politik reklamlarında sergilediği propaganda türlerinin ve tekniklerinin kullanılma şekillerini tespit etmektir.
2.2.Araştırma Soruları
Bu araştırma, propaganda kavramının politik reklam videoları içeriklerinde kullanımını, yansımalarını, seçmen zihnine etki etme biçimlerini ve kalıcı olabilme göstergelerinin Milliyetçi Hareket Partisi reklam videoları içeriğinde değerlendirilmesini kapsamaktadır. Bu çerçevede araştırmada Milliyetçi Hareket Partisinin 2000 yılı sonrasındaki politik reklam videolarında, propaganda içeriklerinin tespiti için aşağıda yer alan araştırma soruları belirlenmiştir:
Milliyetçi Hareket Partisi politik reklamlarında yararlanılan propaganda içerikleri nelerdir?
Politik reklamlarda hangi propaganda tür ve tekniklerinden yararlanılmıştır?
Milliyetçi Hareket Partisi politik reklamları, propaganda olgusuna dair hangi temaları sunmaktadır?
Politik reklam içerisinde yer alan propaganda kod ve kategorileri nelerdir?
2.3.Araştırmanın Örneklemi
Araştırmada üzerine analiz yapılacak çalışma gurubu, amaçlı örneklem olarak belirlenmiştir. Büyüköztürk ve arkadaşlarına göre amaçlı örnekleme (2016: 90); araştırma odağında belirlenen amaca uygun olarak, enformasyonun maksimum düzeyde sağlanacağı ve derinlemesine bilgilerin elde edileceği örneklem grubunu kapsamaktadır. Bununla birlikte, bu örnekleme seçiminde, araştırmacı tarafından incelenecek konu detaylı bir şekilde incelenmek istenmekte ve amaç odağında araştırma süreci ilerletilmektedir (Sığrı, 2018: 126). Bu doğrulta, Milliyetçi Hareket Partisinin 2000 yılı sonrasında politik reklam videolarında yer alan propaganda içeriklerinin tespiti için altı reklam içeriği çalışma kapsamında değerlendirmeye alınmıştır.
2.4.Araştırma Yöntemi
Milliyetçi Hareket Partisinin politik reklam videolarında propaganda içeriklerinin tespiti için içerik analizi yönteminden yararlanılmaktadır. Yıldırım ve Şimşek’e göre içerik analizi yöntemi (2011: 227); elde edilen verilerin nitelikli bir şekilde açıklanabilmesi için temel kavramların belirlenmesi ve aralarındaki ilişkilerin açıklanmasıdır. Bununla birlikte içerik analizi araştırmacının esnek ve bağımsız hareket edebilmesine izin veren; gazete, reklam, metin ve benzeri içeriklerdeki materyallerin çözümlenmesine imkân tanıyan bir yöntemdir (Güçlü, 2019: 168). Bu doğrultuda, propaganda teknik ve türlerinin yansıma bulduğu Milliyetçi Hareket Partisinin altı politik reklam videosu, betimsel içerik analizi yöntemiyle analiz edilmekte, kod, kategori ve temalar tablolar içerisinde yorumlanmaktadır. Bununla birlikte, analizler sonucunda elde edilen genel bulgular dâhilinde politik reklam içeriklerindeki propaganda göstergeleriyle ilgili olarak bir tematik kodlama şablonu oluşturulmakta ve yorumlaması yapılmaktadır.
2.5.Veri Toplama Aracı ve Süreci
Araştırmada politik reklam videolarının içerikleri hakkında verilerin toplanması, dokuman incelemesi tekniğiyle yapılmaktadır. Baş ve Akturan’a göre doküman incelenmesi tekniği (2017: 119); araştırma soruları odağında hem yazılı hem görsel doküman içerikleriyle ilgili olarak derinlemesine verilerin toplanmasına, zengin içeriklerin elde edilmesine ve detaylı bir çıkarım yapılmasına olanak tanıyan veri toplama tekniğidir. Bunun yanı sıra doküman incelemesi tekniği bilimsel temelde yazılı, sözlü ve hareketli materyallerden değerlendirmeler yapmayı ve veriler toplamayı olanaklı kılmaktadır (Hodder, 2000).
Milliyetçi Hareket Partisi reklamlarında propaganda içeriklerinin tespiti için altı politik reklam videosundan yararlanılmaktadır. Milliyetçi Hareket Partisi politik reklamlarının incelenip verilerin toplanması, 01 – 21 Şubat 2020 tarihleri arasında her bir videonun farklı günlerde izlenmesiyle toplamda 21 günde gerçekleştirilmiştir.
2.6.Araştırma Sınırlılığı
Milliyetçi Hareket Partisi politik reklam videolarında propaganda tür ve tekniklerine ilişkin yansımaların belirlenmesinin altı içerikle ele alınması ve 2000 yılı sonrasında halkın beğenisine sunulan video içeriklerinin analiz kapsamında değerlendirilmesi araştırma sınırlılığı olarak ele alınabilir.
3. BULGULAR
Milliyetçi Hareket Partisi’nin 2000 yılından sonraki politik reklamlarındaki video içeriklerine ait görseller, temel sahne içerikleri ve videolarda yansıtılan propaganda göstergelerinin aktarımı ve yorumlamaları tablolar içerisinde aktarılmaktadır.
Tablo 1. “15 Temmuz” Konulu Politik Reklam Videosunda Propaganda Göstergeleri
Betimsel İçerik Analizi Odağında Politik Reklamın Yorumlanması
Milliyetçi Hareket Partisi’nin 15 Temmuz ile ilgili hazırladığı video bir “iç propaganda” örneğidir. Videoda yoğun bir şekilde Türk-İslam ideolojisi çerçevesinde şekillenmiş referanslar bulunmaktadır. Bu referanslardan bazıları; cami, bayrak, ezan sesi şeklindedir. Video, 15 Temmuz darbe girişiminin yaşandığı geceden halkın bu darbe girişimine karşı duruşuyla ilgili gerçek görüntüler içermektedir. Halkın bu darbe girişimine karşı çıkması durumu, darbe girişiminin ardından gerçekleşen Yenikapı Mitingi’nden görüntüler ile vurgulanmıştır. İç propaganda, duygulara hitap eden, uyaran ve kitleyi harekete geçirici özelliklere sahip olduğu için; videoda sunulan içerikte de özellikle birleştirici bir unsur taşıdığı görüldüğünden bu video bir iç propaganda örneğidir.
Kaynak: https://www.youtube.com/?hl=tr&gl=TR
Tablo 2. “Bizim Aklımız Hep Türkiye’dir” Politik Reklamının Propaganda Göstergeleri
Betimsel İçerik Analizi Odağında Politik Reklamın Yorumlanması
Bu video bir “beyaz propaganda” örneğidir. Videoda beyaz bir zemin üzerinde sağ tarafta “Türkiye’dir” kelimesi sabit kalacak şekilde sol tarafta; vizyonumuz, misyonumuz, sevgimiz, kaygımız, davamız, geleceğimiz, birlikteliğimiz, ittifakımız, cumhur ittifakı” gibi kelimeler sırayla değişmektedir. En sonda da “Bizim aklımız hep Türkiye’dir” yazısı çıkmaktadır. Bu mesaj seçmen kitlesine, Milliyetçi Hareket Partisinin ve cumhur ittifakının bütün istediği ve düşüncesinin daha iyi bir Türkiye olduğu mesajını vermektedir. Bu yazılar Milliyetçi Hareket Partisinin logosu ile desteklenmektedir. Burada verilen mesajlar, Türkiye’nin var olan ve çözüm bekleyen sorunlarına tek çözüm yolunun Milliyetçi Hareket Partisi ve cumhur ittifakından geçtiğini vurgulamaktadır. Verilen mesajlar net ve açık olmakla birlikte videonun sonunda Devlet Bahçeli’nin kendi sesinden verilen “Türkiye’yi bu çelişkiden kurtarmak milliyetçiliğin görevidir. Sabaha kadar ülkeyi düşüneceksiniz.” mesajı ile bu mesajların güvenilirliği arttırılmıştır.
Kaynak: https://www.youtube.com/?hl=tr&gl=TR
Tablo 3. “İttifak” Temalı Politik Reklamın Propaganda Göstergeleri
Betimsel İçerik Analizi Odağında Politik Reklamın Yorumlanması
Cumhur ittifakını merkeze alan bu video bir “siyasal propaganda” örneğidir. Videoda seçmene “Neyi kime emanet ederiz?” sorusu sorulmakta ve her şeyi önce Allah’a emanet ettiğimiz vurgulandıktan sonra çocuk-öğretmen, sağlık-doktor ilişkisi gösterilmektedir. Ardından bayrağımızı kime emanet ederiz sorusunun cevabı olarak da Milliyetçi Hareket Partisi ve cumhur ittifakı gösterilmektedir. Video, seçim sürecinde gerçekleştirilen ve büyük katılımın olduğu İzmir Mitingi’nden görüntüler ile desteklenmektedir. Videonun sonunda Devlet Bahçeli’nin İzmir Mitingi’nde söylediği şu sözlere yer verilerek verilmek istenen mesajın altı çizilmektedir: “Rengini şehitlerimizin kanından almış, bayrağımızın haykırışı olan, İstiklal Marşı’mızın susmasını; inancımızın çağrısı olan ezanımızın kesilmesini; nifak ile bin yıllık kardeşliğimizin bozulmasını asla sineye çekemeyiz. Çünkü biz cumhur ittifakıyız! Biz Türk milletiyiz! Biz Türkiye’yiz!” Videonun en sonunda yer alan “sağduyunun birlikteliği” sloganı ile de bu mesaj desteklenmektedir. Özellikle bu videodaki siyasal propaganda da siyasal partiler tarafından seçmen kitlesinin istenen yönde oy verme davranışında bulundurmak, seçmen tutumlarını etkilemek ve güçlendirmek amacıyla yapılmaktadır. Bu video da seçmen kitlesinin cumhur ittifakına oy vermesi sağlanmaya ve bu yöndeki sebepler gösterilmeye çalışılmıştır.
Kaynak: https://www.youtube.com/?hl=tr&gl=TR
Tablo 4. “Cumhur İttifakı” Konulu Politik Reklamın Propaganda Göstergeleri
Betimsel İçerik Analizi Odağında Politik Reklamın Yorumlanması
Milliyetçi Hareket Partisi ve cumhur ittifakı adına yapılan bu reklam kampanyası bir siyasal propaganda örneğidir. Reklamda, farklı coğrafyalardan çocukların toprak ve çiçek alarak torbalara doldurdukları ve koşarak bir yerde buluştukları görülmektedir. Buluştukları yerde aldıkları toprak ve çiçeklerle Türkiye haritası şeklinde bir çiçek bahçesi oluşturdukları görülmektedir. Arka fonda çalan şarkıda “ülkemiz için her şeye değer haydi hep beraber” cümlesi duyulmaktadır. Reklam filminin sonunda MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin görüntüsü ile birlikte parti logosu, ve cumhur ittifakı milletin aklı geleceğin teminatı yazısı görülmektedir. Seçim döneminde yapılan bu videoda çocukların ülkenin geleceği olduğu hatırlatılmakta ve bu geleceği en iyi Milliyetçi Hareket Partisi ve cumhur ittifakının koruyup kollayacağı, gelecek için en iyi seçimin MHP – cumhur ittifakı olacağı aktarılmaktadır. Seçmenin oy tercihini Milliyetçi Hareket Partisi ve cumhur ittifakından yana kullanması sağlanmaya çalışılmıştır.
Kaynak: https://www.youtube.com/?hl=tr&gl=TR
Tablo 5. “#15Temmuz Devlet Duruşu” Politik Reklamın Propaganda Göstergeleri
Betimsel İçerik Analizi Odağında Politik Reklamın Yorumlanması
MHP’nin bu videosu bir iç propaganda örneğidir. Videoda Ankara’yı bir karanlığın kaplamaya başladığı, insanların da işlerini bırakıp tedirgin bir şekilde bu karanlığa doğru baktıkları görülmektedir. Bu karanlık Milliyetçi Hareket Partisi Genel Merkezi binasından yükselen ışık bu karanlığı dağıtmaktadır. Bu esnada 15 Temmuz Darbe Girişimi’ne darbe bildirisinin okunması sesi, çatışma sesleri ve sela sesi ile gönderme yapılmaktadır. Ardından ekranda “Bu ışık, geleceği öngören bilgeliğin, önce ülkem ve milletim diyen liderliğin yansımasıdır.” yazısı görülmektedir. Son olarak MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin darbe girişiminin olduğu gün yaptığı konuşma duyulmaktadır. Bu konuşmasında Bahçeli “Gün doğmuş, şafak sökmüştür. Tereddüt etmeyiniz.” demektedir. Bu videoda, halka ülkenin başına hangi felaket gelirse gelsin MHP’nin ülke ve milletten yana taraf olacağı ve Devlet Bahçeli’nin liderliği ve bilgeliği ışığında karanlıkları dağıtacağı halka anlatılmaktadır. Halkın duygularına hitap ederek yaşanan gelişmelerden sonra halk Milliyetçi Hareket Partisinin etrafında toplanmaya davet edilmiştir.
Kaynak: https://www.youtube.com/?hl=tr&gl=TR
Tablo 6. “Lider” Olgusunun Ön Plana Çıkarıldığı Politik Reklamda Propaganda Göstergeleri
Betimsel İçerik Analizi Odağında Politik Reklamın Yorumlanması
Milliyetçi Hareket Partisinin resmî Youtube hesabında yayımlanan bu video siyasal propaganda örneğidir. Videoda, Devlet Bahçeli’nin farklı resimleri ile birlikte sahip olduğu özellikler sıralanmaktadır. Bu özelliklerden bazıları şu şekildedir: sarsılmaz irade, kararlı ve azimli, vatan ve millet aşığı, bilge duruş”. Videonun sonunda da “Devlet Bahçeli vaktidir” sloganı görülmektedir. Devlet Bahçeli, Milliyetçi Hareket Partisinin değerlerinin bütünleştiği kişi ve lider olarak ön plana çıkarılmıştır. Bu video ile seçmen, Devlet Bahçeli liderliğinde Milliyetçi Hareket Partisinin etrafında toplanmaya davet edilmiş, Türkiye için doğru tercihin Milliyetçi Hareket Partisi olduğu vurgulanmıştır.
Kaynak: https://www.youtube.com/?hl=tr&gl=TR
Milliyetçi Hareket Partisinin 2000 yılı sonrasında ele alınan politik reklamlarında yukarıdaki reklamlarında özellikle belirli temalarla seçmenlerine seslendiği görülmektedir. Bu temaların başında partinin ideolojik yapısının da bir yansıması olan milliyetçilik ve Türklük vurgusu gelmektedir. Bununla birlikte, Milliyetçi Hareket Partisi altı reklamın ele alındığı bu çalışmadaki politik reklamlarında özellikle cumhur ittifakının varlığına dikkat çekmekte, birliktelik vurgusu yapmakta, gelenek ve göreneklere bağlı çizgisinin yansıması olarak Türk-İslam göstergelerini savunmaktadır. Milliyetçi Hareket Partisi, seçmenlerini harekete geçirme noktasında ise çok farklı propaganda içerikleri üretmektedir. Bu içeriklerin yansımaları aşağıdaki tematik kodlama içerisinde aktarılmaktadır.
Şekil 1. Milliyetçi Hareket Partisi Reklamlarının Propaganda Yönlü Tematik Kodlaması
Kodlama üzerinde de aktarıldığı gibi Milliyetçi Hareket Partisi politik reklamlar içerisinde iç, beyaz ve siyasal propaganda içerikleriyle politik reklamlarını halkın beğenisine sunmuştur. Bu politik reklamlardaki genel kategoriler ise başlıca Türk bayrağı, İstiklal Marşı, Türk-İslam ideolojisi, milliyetçilik davası, vizyon ve misyon ögeleri ile ittifak vurgusu şeklindedir. Bunun yanı sıra bu kategorilerin politik reklamlar aracılığıyla halka aktarımı ve onların algılarına seslenme noktasındaki kodlar ise duygulara seslenme, kitle hareketi sağlama, uyarıcı konumda olma, birleştirici unsurlar taşıma, sevgi gösterme, beraberlik hissiyatını devam ettirme, kardeşlik vurgusu yapma ve gelecek nesillerin önemi noktasında atıfta bulunma şeklindedir. Bu kod ve kategorilerin genel sloganlardaki buluşması bir tema olarak sunulması “Biz Türkiye’yiz” ve “Sağduyunun Birlikteliği” sloganı ile aktarılmaktadır.
SONUÇ
KAYNAKÇA
Akyüz, S., S. ve Kazaz, M. (2015). Siyasal Reklamcılıkta Göstergelerin Kullanımı ve Kültürel Kodlar: 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan’ın Fors Reklam Filmi Üzerine Bir İnceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(2): 206-225.
Alan, A., E. (2015). Propaganda Aracı Olarak Ganbot Diplomasi. (ed. G. Ülger), Propaganda Algı, İdeoloji ve Toplum İnşasına Dair İncelemeler. (ss. 83-98). İstanbul: BETA Yayınları.
Armağan, A. (1999). Siyasal Bir İletişim Türü Olarak Propaganda. İstanbul İletişim Fakültesi Dergisi, 9: 417-426.
Avcı, Ö. (2018). Propaganda Çeşitleri. (Eds. M. Karaca ve C. Çakı). İletişim ve Propaganda, (ss. 75-114). Konya: Eğitim Yayınevi.
Aydın, B., O. ve Süslen, B. (2018). Siyasal Reklamların Göstergebilimsel Yöntemle Analizi: CHP 2017 Halkoylaması Reklam Filmi Örneği. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2): 149-164.
Balcı, Ş. (2006). Seçmenlerin Etkilenme Sürecinde Siyasal Reklamcılık (1999 Genel Seçimleri Örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16: 139-157.
Baş, T. ve Akturan, U. (2017). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri / Örnek Uygulamalı – Adım Adım Vaka Analizi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Bryder, T. (2008). Conceptual Elements for a Theory of Visual Political Propaganda. Psicologia Politica, 37: 101-117.
Burns, P, C. Roe, D. Betty, R. ve Elinor, P. (1982). Teaching Reading in Today’s Elementary Schools. Boston: Houghton Mifflin Company.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., K., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: PEGEM Akademi.
Chomsky, N. ve Herman, E., S. (1999). Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir / Kitle İletişim Araçlarının Ekonomi Politiği. (çev. B. Akyoldaş, T. Han, M. Çetin, ve İ. Kaplan). İstanbul: Minevra Yayınları.
Damlapınar, Z. ve Balcı, Ş. (2014). Siyasal İletişim Sürecinde Seçimler, Adaylar, İmajlar. Konya: Literatürk Akademia.
Doğan, A. (2017). Türkiye’de Siyasal İleitşim ve Siyasal Davranış. Ankara: Atlas Akademi Basım Yayım Dağıtım.
Doğan, A. ve Aslantaş, A., G. (2015). Bir İkna Yöntemi Olarak Siyasal Reklamlarda Millet ve Hizmetin Temsili. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi - Akademik Bakış Dergisi, 47: 35-52.
Geçikli, F. (1992). Geçmişten Günümüze Propaganda Kavramı. İstanbul İletişim Fakültesi Dergisi, 9: 265-276.
Göker, G. ve Alpman, P., S. (2010). İktidarın Yeniden Üretiminde İdeolojik Bir Araç Olarak Siyasal Reklamcılık. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(1): 28-44.
Güçlü, İ. (2019). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri / Teknik – Yaklaşım – Uygulama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Hodder, I. (2000). The Interpretation of Documents and Material Culture. (Eds. K. Denzin and Y., S., Lincoln). Hahdbook of Qualitative Research. London: Open University Pres.
İrak, H. ve Taşçıoğlu, R. (2017). Türkiye’de Negatif Siyasal Reklam Uygulamaları: 2007, 2011 ve 2015 Genel Seçimleri Örneğinde Bir Analiz. Atatürk İletişim Dergisi, 12: 43-69.
Lilleker, D., G. (2013). Siyasal İletişim: Temel Kavramlar. (Eds. Y. Devran, A. Nas, B. Ekşi ve Y. Göksun). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Okmeydan, C., K. (2018). 24 Haziran 2018 Seçimlerinde Seçmenler Tarafından En Çok İlgi Gören Siyasal Reklamlar Üzerine Bir İnceleme. Journal of Social and Humanites Sciences Research, 5(30): 4324-4339.
Sığrı, Ü. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: BETA Basım Yayım Dağıtım.
Şeker, T. ve İşliyen, M. (2012). 2011 CHP Seçim Reklamları Bağlamında Siyasal Reklâmcılığın İzleyiciler Üzerindeki Etkilerine Yönelik Alımlama Analizi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 32: 327-349.
Toğrul, F. (1995). Propaganda Kaynakları. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Dergisi Özel Sayı.130-142.
Topbaş, H. (2018). Siyasal İletişimde Reklam Alımlama Analizi: Ak Parti “Hayaldi Gerçek Oldu” Örneği. Atatürk İletişim Dergisi, 15: 89-110.
Vodinalı, S. ve Çötok, N., A. (2015). Siyasal Propaganda Bağlamında Siyasal Reklamlar: 2015 Türkiye Genel Seçimlerinde Akp/Chp/Mhp Partileri Tv Reklamları Üzerine Bir Değerlendirme. Global Media Journal TR Edition, 6(11): 497-531.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
İnternet Kaynakları:
https://www.youtube.com/watch?v=QqYexqx-sCc (ET. 01/02/2020).
https://www.youtube.com/watch?v=t9g--JRcGlY (ET. 01/02/2020).
https://www.youtube.com/watch?v=ED9HoG6sptM (ET. 01/02/2020).
https://www.youtube.com/watch?v=yCMmUNRzW3A (ET. 01/02/2020).
https://www.youtube.com/watch?v=SusJIDpDrXk (ET. 01/02/2020).
https://www.youtube.com/watch?v=NCvGlOFDpkE&t=4s (ET. 01/02/2020).