ABD DIŞİŞLERİ BAKANLIĞININ 2013 TERÖR RAPORU’NA GÖRE DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TERÖR

Anasayfa / Makaleler

11 Haziran 2014 10:53 Prof. Dr.Celalettin YAVUZ

Okunma

6434

Tweet

  ABD Dışişleri Bakanlığınca her yıl yayımlanan “Terör Raporu”’nun 2013 yılı metni, (Country Reports on Terrorism 2013) başlığı altında 30 Nisan 2014’te yayımlandı.1 Bu Rapor’la, özellikle ABD’ye ve Amerikan çıkarları ile müttefiklerine yönelik terör faaliyetleri incelenerek analiz edilmekte, muhtemel gelişmeler hakkında bilgi verilmektedir. 2013 yılı terör raporu 7 bölüm olup bölüm başlıkları şöyledir:

  "Bölüm 1: Stratejik Değerlendirme

Bölüm 2: Ülke Raporları

·  Afrika’ya Genel Bakış

·  Doğu Asya ve Pasifik’e Genel Bakış

·  Avrupa’ya Genel Bakış

·  Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya Genel Bakış

·  Güney ve Merkezi Asya’ya Genel Bakış

·  Batı Yarıküre’ye Genel Bakış

Bölüm 3: Terörizme Destek Veren Ülkelere Genel Bakış

Bölüm 4: Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik veya Nükleer (CBRN) Terörizmin

  Küresel Başkaldırışı

Bölüm 5: Terörist Güvenlik Bölgeleri (Cennetleri)

Bölüm 6: Yabancı Terörizm Örgütleri

Bölüm 7: Hukuki İhtiyaçlar ve Anahtar Terimler”

2013 Terör Raporu’nun Önemli Bulunan Hususları

  ABD Dışişleri Bakanlığı Terör Raporu 2013’te, ABD ile müttefiklerine karşı terör faaliyetleri açısından özellikle el-Kaide’ye işaret edilmektedir. Rapora göre el-Kaide; Pakistan, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’daki yönetim boşluklarından istifade edip yerinden yönetimle (merkezîleşmeden) örgütün İnternet ağını kullanarak hareketlerini yoğunlaştırdı. Bilhassa bölgesel başkaldırılara odaklanarak özerkliklere artan ölçüde destek verdi.

  El-Kaide’nin öne çıkan faaliyetleri özellikle Irak ve Suriye’de idi. El-Nusra Suriye’de faaliyet gösterirken Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) veya Irak ve Yakın Doğu İslam Devleti: ISIL) adlı örgüt hem Suriye’de hem de Irak’ta oldukça faaldi. Bu arada el-Kaide lideri Ayman el-Zevahiri’nin IŞİD üzerinde otorite kuramadığı ortaya çıktı. Zira Irak ve Yemen’de sivil insanlara, hac farizası yapanlara, hastanelere ve hastalara karşı saldırılarda bulundu.

  2013’te terörizm, özellikle mezhepler arasında yaygınlaştırıldı. Suriye, Lübnan ve Pakistan’da öncelikle sivil halk arasında dehşet yaratacak terör faaliyetlerine ağırlık verildi. Yıl boyunca binlerce militan savaşçı Suriye’ye girdi. Bunların büyük bir kısmı ise mezhep itibariyle Sünni görünümlü olup gayeleri Suriye’deki Alevi Esad rejimine karşı Sünni halkı korumaktı. Öte yandan İran, Hizbullah ve diğer Şii militan örgütler de Esad rejimini desteklemeye devam ettiler.

  El-Kaide, hem Yakın Doğu’da hem de Kuzey Afrika’da fidye için insan kaçırdı. Bazen bu kaçırılanlar ikinci ele bile satıldı. Bu durum bilhassa Suriye’deki Sünni terörist grupların öncelikli maddi kaynaklarından biri hâline geldi.

  2013’te dehşet yaratıcısı teröristler yeni medya imkânlarını ve sosyal medyayı kullanma maharetlerini oldukça arttırdılar.

  El-Kaide dışında 2013’te ABD’nin Ankara Büyükelçiliğine saldıran DHKP-C de dikkati çeken örgütlerden biriydi.

  El-Kaide yanında Afganistan’da Taliban, Hakkani Örgütü, Tahrik-i Taliban Pakistan (TTP) ve diğer örgütler de Afganistan’da ABD ile koalisyon güçlerine, Afganistan ve Pakistan birliklerine tehdit oluşturdular.

  Mali ve Nijer’de el-Kaide uzantılı ve diğer terör grupları mevcut iken, Cezayir’de, Tunus’ta ve Libya’da da el-Kaide uzantılı örgütler terör yaratmaya devam ettiler. Cezayir’de el-Mulathmun Taburu (AMB), Libya ve Tunus’ta Ensar el-Şari bunlar arasındadır.

  Doğu Afrika’da (Somali), Uganda, Kenya’da el-Şebab etkili bir el-Kaide uzantılı terör örgütüdür.

  2013’te insan kaçırma, katliam, bombalama ile sivillere ve askerî birliklere saldıran Boko Haram da Nijerya, Kamerun, Çad ve Nijer’de etkili oldu.

  Filistinli HAMAS kontrolündeki Gazze Şeridi’nden ve Sina Yarımadası’ndan 2013’te sadece 74 füze fırlatıldı. Bu sayı 2012’de atılan 2.557 füzeye oranla oldukça düşüktür. Sina Yarımadası’ndaki grubun adı Ensar-Beyt el-Makdis’tir.

Tablo 1: 2013’te Dünya Çapında Terörist Saldırılar ve Sonuçları

Tablo 2: 2013’te En Fazla Terörist Saldırının Gerçekleştirildiği İlk 10 Ülke

  Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere, terör olaylarının en çok gerçekleştiği 2013 yılında ilk 10 ülkenin 7’si Müslüman ülkelerdir. 4. sıradaki Hindistan’da da önemli sayıda Müslüman vardır.

  2013’teki terör saldırılarının yarıdan fazlası (%57) ve ölümlerin %66’sı ile yaralanmaların %73’ü ilk üç ülkede (Irak, Pakistan ve Afganistan) gerçekleşti.

  2012 gibi 2013’te de Irak, terör olaylarında ilk sırayı aldı. 2012 ile kıyaslandığında 2013’teki terör saldırılarında 2 kat, toplam ölen mevcudunda %162, toplam yaralanma sayısında da %125’lik artış vardır.

 Tablo 3: 2013’te Dünya Çapında En Çok Saldırı Yapan Terör Grupları

  Terörist saldırılar sonucunda 220’den fazla terör örgütünün isimleri belli oldu. Küresel bağlamda 38 terör örgütünün ise isimleri tespit edilemedi.

Rapor’un Türkiye Bölümü

  Rapor’da Türkiye’deki PKK terör örgütü, DHKP-C ve Suriye’den kaynaklanan terör faaliyetleri özellikle dikkati çekmektedir. Bu arada TKP-ML-TİKKO ise icraat yapmasa da tehdit oluşturmaya devam etmektedir.

  Türkiye’deki en önde gelen terör örgütünün PKK olduğu hatırlatılan Rapor’da, “PKK ile 30 yılı aşkın mücadelenin ardından 2012 yılın sonunda Türk hükûmeti ile terör örgütü elebaşı Abdullah Öcalan’ın barış görüşmelerine başladığı” ifade edildi. Rapor’da, Türkiye ile ABD’nin terörle mücadelede uzun süredir ortak hareket ettiği, Terörle Mücadele Forumu (GCTF) eş başkanlığını ABD ile birlikte yaptığı ifadesi yer aldı. ABD’nin çözüm süreci boyunca devam eden desteklerinin PKK ile Türk güvenlik güçleri arasındaki çatışmaların azaltılmasına katkıda bulunduğu, 2013’te de Türkiye’nin PKK ile mücadelesine destek vermeyi sürdürdüğü kaydedildi.

2013’te Ocak ve Şubat aylarındaki çatışmalarda 28 teröristin ölü olarak ele geçirildiği, ancak Şubat’tan sonra ölümlere yol açan herhangi bir çatışmanın görülmediği ifade edilen Rapor’da, 2013 sonlarında yaşanan küçük çaplı saldırılar haricinde terör örgütü PKK’nın 2013 yılının Mart ayında ateşkes ilan ettiği belirtildi. Ayrıca, PKK’nin 4 Türk askerini rehin aldığı ve ardından serbest bıraktığı, dolayısıyla şiddetin sürdüğü, buna rağmen yılın sonunda ateşkesin devam ettiği kaydedildi. PKK’lı militan sayısının da 4 - 5 bin arasında olduğu, 3 bin – 3 bin beşyüzünün Irak’ın kuzeyinde bulunduğu belirtildi.

Raporda, her ne kadar 2013 yılında PKK ile Türk hükûmeti arasındaki barış görüşmelerinden dolayı şiddet yatışmış olsa da Suriye’deki iç çatışma sebebiyle Türkiye’nin sınırı yakınındaki terörist gruplardan dolayı endişesini dile getirdiği ifade edildi. Bu gruplar içinde IŞİD ve el-Nusra’nın da bulunduğu; Türkiye’nin, Suriye’deki bu gruplara ve diğerlerine katılmak isteyen yabancı “mücahitlerin” geçiş yolu olarak sıklıkla kullanıldığı vurgulandı.

   Rapor’a göre Türkiye, 2013’te ABD’nin güvenlik çıkarlarını da tehdit eden DHKP-C’nin eylemleri yüzünden ciddi terör tehdidi ile karşı karşıya kaldı. DHKP-C, ABD’nin Ankara Büyükelçiliğine saldırı da dâhil olmak üzere Türkiye’de birkaç saldırı gerçekleştirdi.

  2012 yılı Terör Raporu’nda 226 terörist saldırı olayı kaydedilmişken 2013 Terör Raporu’nda terörist saldırısı sadece 20’yle sınırlı kaldı. Rapor’da, özellikle şu 5 saldırıya yönelik kınama ifadeleri yer aldı:

• 1 Şubat 2013’teki DHKP-C’nin ABD’nin Ankara Büyükelçiliği'ne saldırısı,
• 11 Şubat 2013’te Türkiye ile Suriye sınırındaki 3’ü Türk vatandaşı, 13 kişinin ölümüne yol açan bombalı araçla saldırı,
• 19 Mart 2013’te DHKP-C militanlarının Adalet Bakanlığı ve AKP Genel Merkezine yönelik saldırıları,
• 11 Mayıs 2013’te Reyhanlı’da gerçekleşen ve 52 kişinin ölümüyle sonuçlanan “Türkiye’nin modern tarihinin en ölümcül terörist saldırısı”,
• 20 Eylül 2013’te DHKP-C militanlarının Emniyet Genel Müdürlüğü binalarına saldırısı.

Sonuç

    ABD Dışişleri Bakanlığının 2013 Terör Raporu’ndan çıkan sonuca göre bütün dünyada el-Kaide ağırlıklı terör faaliyetlerinde artış vardır. Öyle ki, el-Kaide, biraz da yerinden yönetimle (merkezî otoriteye fazlaca bağlı olmaksızın) Mağrip’ten Uzak Doğu’ya kadar birçok bölgede etkisini arttırmaktadır. Bu örgüt, Türkiye’ye de tehdit oluşturacak şekilde özellikle Suriye ve Irak’ta gelişmektedir.

Terör Raporu’nda PKK terör örgütünden söz edilmesine rağmen Suriye’deki PYD’ye ve PYD’nin otonomi faaliyetlerine değinilmemesi ise altı çizilmesi gereken bir husustur.

Rapor’da göze çarpan bir başka ayrıntı da 11 Mayıs 2013’te Reyhanlı’da gerçekleşen ve 52 kişinin ölümüyle sonuçlanan bombalı saldırıların, “Türkiye’nin modern tarihinin en ölümcül terörist saldırısı” olarak nitelendirilmesidir.

    Ayrıca 2013 Terör Raporu’nda PKK’nın elebaşıyla yapılan anlaşma sonucunda bu tehdit her ne kadar azalmış gibi gösterilse de bölücü terör örgütü tehdit olmaya devam etmektedir.

1  Bu metin, ABD Dışişleri Bakanlığının   “Country Reports on Terrorism 2013” başlıklı orijinal metninden temin edilerek derlenmiştir. Bk: “Country Reports on Terrorism 2013”, United States Department of State Publication, Bureau of Counterterrorism, April 2014, http://www.state.gov/j/ct/rls/crt/2013/index.htm.

• ULUSLARARASI GÜVENLİK SİSTEMİ DEĞİŞEBİLİR Mİ?
• NATO’NUN YENİ SAVUNMA PLANLARI VE BÖLGESEL AÇMAZLIKLARINDA KARADENİZ
• TÜRKİYE – ABD İLİŞKİLERİ NASIL DÜZELEBİLİR?
• Çin'in ‘Cin Şişeden Çıktı’ Dedirten Küresel Güç Çıkışları
• GÜVENLİK POLİTİKALARINDA 2022 YILI DÜNYA GENELİ VE 2023 YILI ÖNGÖRÜLERİ
• CUMHURİYET’İN KAZANDIRDIKLARI: TÜRKİYE’NİN GÜCÜ
• Küresel Strateji Kartları Yeniden Karılıyor! Türkiye Ne Yapmalı?
• RUSYA UKRAYNA’YA NİÇİN SALDIRDI?
• RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI NEREYE KADAR?
• İsrail’de Yeni Hükûmet ile İran ve Ermenistan Seçimleri